Readification: de verborgen verhalen achter Assassin’s Creed Valhalla.

Ambitie

Het is een structureel probleem: jongeren lezen amper. 63% van de 15-jarigen leest alleen als het moet, 42% vindt lezen zelfs tijdverspilling. Van leesplezier is al helemaal weinig sprake. Gevolg is dat bijna 20% van deze groep onwilligen met een te laag taalniveau van school dreigt te komen. De Leescoalitie (= Stichting Lezen, Stichting CPNB, bibliotheken en andere organisaties) wilde daar, ism NBD Biblion, verandering in brengen. Probleem was alleen dat met voorgaande campagnes vooral jongeren werden bereikt die toch al af en toe een boek pakten. Hoog tijd om met een innovatieve oplossing te komen die juist de probleemgroep kon overtuigen. De oplossing werd gevonden in een samenwerking met de (vermeende) vijand: de game-industrie. Samen met Ubisoft werd een pilot opgetuigd die een nieuwe manier van leesbevordering moest creëren. Het doel was om de maatschappelijke urgentie onder de aandacht te brengen en te laten zien dat tegengestelde belangen (lezen versus gamen) elkaar juist kunnen versterken. Voorts werden enkele voorzichtige targets benoemd over het percentage jongeren dat door de campagne aan het lezen (online of op papier) gebracht moest worden.

Strategie

Dat games vaak een uitgebreide en realistische verhaallijn hebben, dat spelers daar vaak echt induiken, en dat de gamewereld dus ook een wereld van verhalen is, vormde het scherpe inzicht dat aan de basis stond van de campagne. De Leescoalitie zette een strategisch partnership op met Ubisoft, om via de game Assassin’s Creed Valhalla beide wereld te kunnen verbinden. Het bindmiddel werd de Ubisoft Special-app, een digitaal magazine waarin verhalen van de schrijvers Margje Woodrow en Ronald Giphart werden geplaatst. Misschien niet helemaal nieuw, zo’n vorm van leesbevordering, maar in creatief idee en uitwerking is er iets sterks neergezet: de toevoeging van beelden en audiofragmenten aan de leeservaring - Readification - is een vondst. Dit is echt een klasse beter dan wat tot nu toe op dit gebied is gemaakt. Dat de Leescoalitie het voor elkaar heeft gekregen om een populaire game voor het lees-karretje te spannen - alleen al het feit dat taal en lettertype in de game zijn aangepast  - petje af. In het plan van aanpak is prima doorgepakt op het omarmen van de gamewereld (via influencers, TikTok, en in feite via beide schrijvers die een ‘game-verhaal’ schreven).

Resultaat

Sterke strategie, slim vertaald, schitterend uitgewerkt, een mooie case. De app is ruim 75.000 keer gedownload. Vier op de tien jongeren zei gestimuleerd te zijn meer te gaan lezen, 30% van de jongeren die nooit een boek lezen, zei dat te gaan doen, de verhalen van de schrijvers zijn enorm positief beoordeeld, en zo zijn er nog wel wat pluspunten in de case te vinden. Maar, zoals De Leescoalitie zelf ook al aangaf: het was een pilot. Dat blijkt ook wel uit de voorzichtige doelstelling om 5.000 jongeren te bereiken. Dan heb je slechts een fractie van de totale populatie te pakken. Van grote beweging in de ‘probleemgroep’ - en dus van effect op het maatschappelijke doel - kun je niet spreken, laat staan dat duidelijk is of dit op de lange termijn een blijvend effect is (intentie is nog geen gedrag). Er mist hier en daar scherpte in het onderzoek (gebaseerd op een kleine steekproef): zijn de jongeren die gestimuleerd zijn om meer te lezen de jongeren die toch al lazen of echt nieuwe lezers, is er verschil tussen jongens en meisjes, is de boodschap dat lezen goed is voor je taalvaardigheid overgekomen? De pilot was veelbelovend, er is op een prima middel ingezet om een groot maatschappelijk probleem te tackelen. Het getuigt van creativiteit en veel lef om het ‘lezen’ in het hart van een veel populairdere bezigheid te brengen. Hopelijk krijgt deze samenwerking op het vlak van de leesbevordering dan ook een ‘tweede druk’ - naast deze dik verdiende Leffie. Want mede dankzij de sterke strategie en executie is de potentie voor de toekomst groot.

*De Leescoalitie bestaat uit: Stichting Lezen, de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB), Stichting Lezen en Schrijven, Het Literatuurmuseum/ Kinderboekenmuseum, de bibliotheken (Koninklijke Bibliotheek en Vereniging van Openbare Bibliotheken) en het Nederlands Letterenfonds.